อาการตัวเหลือง เกิดจากการมีสารสีเหลือง ที่เรียกว่า “บิลิรูบิน” ในเลือดสูงกว่าปกติ สารนี้ไปจับตามผิวหนัง ทำให้มองเห็นตัวเหลือง ทารกที่ตัวเหลืองจะมีตาเหลืองด้วย สารบิลิรูบินเกิดจากการแตกทำลายของเม็ดเลือดแดง

สาเหตุของภาวะตัวเหลือง

• เม็ดเลือดแดงของเด็กมีอายุสั้น จึงเกิดการแตกทำลายมาก ทำให้มีสารบิลิรูบินมาก และไปจับตามผิวหนัง
• ตับของทารกยังทำหน้าที่ไม่สมบูรณ์ ทำให้การขับสารบิลิรูบินออกจากร่างกายไม่ดีเท่าที่ควร สารบิลิรูบินจึงคั่งค้างในร่างกายมากขึ้น
• บางรายหมู่เลือดของมารดาและทารกไม่เข้ากัน
• บางรายเม็ดเลือดแดงของทารกขาดเอนไซม์ จี -6พีดี ทำให้เม็ดเลือดแดงแตกง่ายกว่าปกติ จากสาเหตุอื่น ๆ เช่น โลหิตเป็นพิษ ตับอักเสบจากเชื้อไวรัส ท่อนำดีอุดตัน เป็นต้น

            ภาวะตัวเหลืองอันตรายอย่างไร

          ทารกที่มีระดับบิลิรูบินสูงมาก เหลืองเร็ว เหลืองนาน ถ้าไม่ได้รับการรักษา อาจเกิดอาการดีซ่านขึ้นสมอง มีอาการซึม ดูดนมไม่ดี แขนขาอ่อนแรง ชักกระตุก ร้องเสียงแหลม กล้ามเนื้ออ่อนแรง เนื่องจากสารบิลิรูบินไปจับเซลล์สมอง

การรักษา

• การสังเกต
• การส่องไฟ
• การถ่ายเปลี่ยนเลือด

การสังเกต

          ในรายที่ไม่เหลืองมากนัก ไม่จำเป็นต้องรักษา เพียงแต่เจาะเลือดดูระดับสารบิลิรูบิน หากผลเลือดสารบิลิรูบินไม่สูงนัก แพทย์อาจอนุญาตให้กลับบ้านได้  หากเหลืองในระดับปานกลางหรือยังไม่แน่ใจ แพทย์อาจเจาะเลือดซ้ำในวันรุ่งขึ้น เพื่อดูว่าระดับสารสีเหลืองลดลงจากวันก่อนหรือไม่

การส่องไฟ

          ใช้รักษาทารกที่มีระดับบิลิรูบินปานกลางถึงสูง โดยนำหลอดฟูโอเรสเซนต์ ทำเป็นแผงไฟ มาส่องเหนือตัวทารก  แสงไฟสามารถเปลี่ยนสภาพของบิลิรูบินจนสามารถขับออกทางอุจจาระหรือปัสสาวะได้ดี การรักษาด้วยวิธีนี้อาจใช้เวลา 3 - 7 วัน

การถ่ายเปลี่ยนเลือด

           การถ่ายเปลี่ยนเลือด จะทำไม่บ่อย เป็นการถ่ายเอาเลือดที่มีบิลิรูบินสูงออกจากตัวทารกแล้วเอาเลือดใหม่ซึ่งไม่มีปฏิกิริยากับเลือดของทารกเข้าไปแทน  จะทำในทารกที่มีหมู่เลือดไม่เข้ากับของมารดาและมีอาการเหลืองเร็วภายหลังคลอด หรือในทารกที่มีระดับบิลิรูบินอยู่ในระดับอันตราย หรือในทารกที่เริ่มปรากฏอาการทางสมอง

การตรวจทางห้องปฏิบัติการเพื่อการช่วยเหลือ

     ขึ้นกับดุลยพินิจของแพทย์ว่าจะตรวจหาอะไรบ้าง

• ตรวจหาเอนไซม์ จี-6พีดี
• ตรวจหาหมู่เลือดทารก
• ตรวจหาเม็ดเลือดแดงที่แตก

คำแนะนำสำหรับการดูแลทารกตัวเหลือง

     เมื่อมารดาสังเกตว่าทารกตัวเหลืองควรให้

1. ทารกดูดนมมารดาบ่อย ๆ เพื่อช่วยการขับสารบิลิรูบินออกทั้งปัสสาวะ และอุจจาระ

2. ให้ทารกนอนในที่มีแสงสว่างมาก ๆ อาจเปิดไฟช่วยได้

3. ให้สังเกตว่าทารกตัวเหลืองเพิ่มขึ้นหรือไม่ หากเหลืองมากขึ้น ซึม ไม่ดูดนม ควรปรึกษาแพทย์
 

 การส่องไฟในทารกแรกเกิดที่มีภาวะตัวเหลือง

 

 

 

 วิดีโอแสดงการส่องไฟภาวะตัวเหลืองในเด็กแรกเกิด



 

แหล่งอ้างอิง

รศ.นพ. สรายุทธ สุภาพรรณชาติ(แก้ไขล่าสุดวันพฤหัสบดีที่ 15 ธันวาคม 2011 เวลา 10:53 น.).ภาวะตัวเหลืองในเด็กแรกเกิด.10/4/13